صنعت برق | معرفی جامع و روش‌های آموزش

صنعت برق مهم‌ترین صنعت امروز جهان است و مادر تمام صنایع و تکنولوژی به حساب می‌آید پس مسلم است که شروع یادگیری این صنعت دارای مزایای بسیاری است و همینطور معایبی و قصد ما در این مقاله معرفی کامل به همراه تمام جزئیات این صنعت می‌باشد.

اولین سوالی که همواره در زمان یادگیری و یا مطالعه در مورد یک حرفه مطرح می‌شود این است که آیا این حرفه ارزش یادگیری را دارد؟ چه از لحاظ مادی و چه اجتماعی می‌ارزد که زمان بسیاری را برای مطالعه و یادگیری یک صنعت یا حرفه بگذاریم؟در مورد صنعت برق یک بله محکم به شما می‌گویم اما قبل از این که به جزئیات یادگیری این حرفه بپردازیم، قصد دارم تا کلیات این صنعت را خدمتتان معرفی کنم و به سوال صنعت برق چیست و چه کاربردی دارد یک بار برای همیشه پاسخ بدهم.

صنعت برق را می‌توان جان زندگی امروز بشر دانست و در لحظه لحظه زندگیمان می‌توانیم حضور این انرژی حیاتی را حس کنیم. این صنعت را می‌توان مادری مهربان دانست که فرزندانی بسیار دارد مثل الکترونیک، دیجیتال، مخابرات و مابقی گرایش‌های مربوطه که عملا می‌توان گفت که جهان ما امروزه بر روی این گرایش‌ها می‌گذرد! اگر دیجیتال نباشد موبایل و کامپیوتر بی معناست اگر مخابرات نباشد ارتباط بی معناست و اگر مهندسی پزشکی نباشد پزشکی مدرن بی معناست. هر کدام مانند ستونی محکم زیر طاق تکنولوژی را گرفته‌اند و در طی سالیان نه‌چندان طولانی تکامل یافته تا به سطح امروزی برسند.

 از زمانی که برق به صنایع جهان وارد شد، تحولی عظیم شکل گرفت و در عرض کمتر از 200 سال، پیشرفتی چند برابر از کل تاریخ چند هزارساله انسان حاصل شد و این بخاطر ذات انرژی برق بود نه فاکتور دیگری. این انرژی بسیار مطیع و انعطاف پذیر است و به راحتی می‌توان آن را به هرشکل دلخواه در آورد! پتانسیل بالایی برای ایفای هرگونه نقشی در دستگاه‌ها دارد و امروزه تقریبا کاری نیست که برق نتواند آن را انجام دهد و چنین انرژی مسلم است که باید به اصلی‌ترین و مهم‌ترین انرژی و در قدم بعدی صنعت برق تبدیل صنعت مادر بشود.

گرایش‌های صنعت برق 

به جرعت می‌توان گفت که صنعت برق دارای بیشترین زیرشاخه و گرایش در بین تمام صنایع است و هرکدام به نحوی نقش بسیار مهم و اساسی را در زندگی روزمره ما ایفا می‌کند و در این بخش قصد معرفی آنان را برای شما عزیزان داریم. برق دارای 5 گرایش اصلی می‌باشد که عبارت‌اند از:

الکترونیک

به جرعت می‌توان گفت پر مراجعه‌ترین و محبوب ترین گرایش برق، الکترونیک یا علم فشارضعیف می‌باشد. این حرفه از زمانی جان گرفت که نیمه‌هادی‌ها ساخته شدند و تحولی عظیم را در صنعت برق به وجود آوردند. علم الکترونیک همواره به برسی وضعیت الکترون‌ها و کنترل کمیت‌های الکتریکی به صورت ظریف و نزدیک به هم می‌پردازد و می‌توان گفت که یکی از سخت‌ترین و از طرفی شیرین‌ترین گرایش‌های برق می‌باشد.

علم الکترونیک بیشتر از همه کاربردهایش برای پردازش و نتیجه‌گیری مناسب است. کارهایی از قبیل پردازش داده، پردازش سیگنال و انواع ارتباطات از متداول‌ترین کاربردهای این حرفه می‌باشد.

در حالتی که یک سیستم به صورت اصیل الکترونیکی باشد برای کنترل و انتقال مناسب و به موقع جریان از عناصری مانند ترانزیستورها و المان‌های نیمه‌هادی استفاده می‌کند در حالی که در حالت فشار قوی یا مهندسی برق از المان‌هایی مانند مقاومت و خازن برای کنترل و انتشا جریان استفاده می‌کنند که در اکثر مواقع این دو با حالت در کنار یکدیگر استفاده شده و یک سیستم مرکب را به وجود می‌آورند و می‌تواند فوق العاده پردکاربرد و موثر باشد.

بازارکار الکترونیک

الکترونیک امروزه در میان صنعتگران بسیار پرطرفدار شده است و یکی از پردرآمدترین شاخه‌های صنعت برق نیز به شمار می‌رود.

یک مهندس الکترونیک با تجربه می‌تواند در بازار صنعتی امروزه جایگاه خوبی را کسب کند و از طرفی اگر خود به فکر راه اندازی یک کسب و کار باشد به سادگی می‌تواند با اجرای ایده‌های خود و ساخت سیستم‌های مختلف به درآمد برسد. توجه کنید که حتما لازم نیست در ابتدای کار یک سفینه فضای بسازید! بلکه با سیستم‌هایی خیلی ساده و ابتدایی که فقط به شکل مناسبی مهندسی شده باشد می‌توانید به درآمد برسید البته این موضوع نیازمند دانش و تجربه در این زمینه می‌باشد.

گرایش‌های الکترونیک

•  مدارهای مجتمع الکترونیک
• افزاره های میکرونانو الکترونیک
•  سیستمهای الکترونیک دیجیتال

مشاغل پردرآمد الکترونیک 

• مونتاژکار بردهای الکترونیکی
• استادکار آزمایشگاه الکترونیک
• واردات و فروش قطعات الکترونیکی
• تکنسین و تستر تجهیزات نیمه هادی
• تکنسین استدیوهای صوتی و تصویری
• طراح و تدوین‌گر نقشه‌های الکترونیکی
• طراحی و ساخت سیستمهای دیجیتال
• ثبت، طراحی و فروش یک ایده شخصی
• طراح بردهای الکترونیکی (شخصی – سازمانی)
• تعمیرکار بردهای الکترونیکی (شخصی – سازمانی)
• طراحی و توسعه سیستم‌های بر پایه پروسسور (میکروکنترلرها)

مزایا و معایب گرایش الکترونیک

الکترونیک حرفه‌ای بسیار جذاب و است و هیچگاه از آن خسته نمی‌شوید. از طرفی فارغ از تحصیلات دانشگاهی نیز می‌توانید به راحتی در آن فعالیت کنید و بسیار هم پردرآمد می‌باشد. همینطور در این گرایش حتما لازم نیست برای جایی کار کنید بلکه می‌توانید با اجرای ایده‌های خود به درآمد شخصی از سمت خودتان برسید و مجموعه‌های فنی مهندسی، صنعتی و آموزشی را راه اندازی کرده و فعالیت کنید.

تنها ایرادی که می‌توان بر این گرایش صنعت برق گذاشت سخت و گسترده بودن مطالب است که نیازمند تلاش و تمرکز و علاقه بالا می‌باشد و همینطور بیشترین تئوریات ریاضی نیز در گرایش الکترونیک وجود دارد که البته به نظر من این نه یک ایراد بلکه یک مزیت بزرگ است اما بعضی از دوستان ممکن است دل خوشی از ریاضیات و تئوریات نداشته باشند و توصیه من به این دوستان این است که به کل حرفه‌های مهندسی را کنار بگذارند نه تنها برق و الکترونیک را.

برق قدرت

 گرایش قدرت بیشتر بر روی تولید، توضیع و انتقال برق تمرکز دارد و به همین خاطر نیاز بسیار زیادی در تمام کشورهای جهان به مهندسین قدرت احساس می‌شود. این گرایش بیشتر با برق فشارقوی سر و کار دارد و همین موضوع باعث شده که به دانش و تجربه زیادی احتیاج داشته باشید تا بتوانید به شکل مناسبی در این حرفه فعالیت کنید. از مهم‌ترین فعالیت‌هایی که در این حرفه شکل می‌گیرد می‌توان به تبدیل انرژی الکتریکی به شکل‌های دیگر از جمله حرارتی و برودتی همینطور مکانیکی و غیره اشاره کرد که این امر روز به روز اهمیت بیشتری پیدا خواهد کرد. اگر بخواهم خلاصه بگویم برقی که امروز در پریزهای خانه خود داریم را مدیون مهندسین قدرت هستیم.

بازار کار گرایش قدرت

گرایش قدرت بهترین بازار کار را در در بین گرایش‌های صنعت برق در کشور ایران دارد و این موضوع به یک مزیت بزرگ تبدیل شده است اما از طرفی قطعا دارای معایبی نیز می‌باشد که در انتها به آن اشاره می‌‌کنیم. اگر که قصد تاسیس شرکت و کار کردن برای خودتان را ندارید و می‌خواهید که استخدام سازمانی شوید و درآمد عالی داشته باشید بهترین گزینه برای شما همین گرایش است. به این حرفه همیشه و در تمام جهان نیاز است و در درجه اول مهندسین قدرت باید برق را تولید کنند، آن را توضیع کرده و انتقال دهند و با حفاظت‌های لازمه به دست مهندسین سایر گرایش‌ها برسانند تا آنان بتوانند در راستای اهداف دیگر از برق استفاده کنند!

گرایش‌های قدرت

• تولید
• حفاظت
• انتقال و توضیع
• الکترونیک قدرت
• ماشین‌های الکتریکی

مشاغل گرایش قدرتش

• طراحی و ساخت ژنراتورها
• نقشه کش تاسیسات قدرت
• سرپرست و تکنسین کارگاه برق
• مهندس ناظر پروژه‌های سنگین قدرت
• طراح و توسعه دهنده تاسیسات الکتریکی
• طراحی و ساخت سیستم‌های تولید انرژی
• طراحی و ساخت سیستم‌های حرارتی و برودتی
• طراحی سیستم‌های قدرت مبتنی بر اصول الکترونیک و دیجیتال
• طراحی و ساخت سیستم‌های انتقال و توضیح درون شهری و برون شهری

مزایا و معایب گرایش قدرت 

بزرگ‌ترین ایراد این گرایش در درجه اول این است که شما بدون تحصیلات دانشگاهی شانس زیادی در این گرایش صنعت برق ندارید! چرا که قرار است در سازمان‌ها استخدام شوید و داشتن تحصیلات برای شما یک امتیاز بسیار مثبت به حساب می‌آید و از طرفی بسیار مهم است که شما در آزمون نظام مهندسی قبول شده باشید و دارای شماره نظام مهندسی باشید که این امر بدون تحصیلات دانشگاهی عملا امکان پذیر نخواهد بود. در درجه دوم این رشته قدری خطرناک است و در هنگام فعالیت‌های صنعتی حتما می‌بایست که به شدت مراقب باشید چرا که یک اشتباه کوچک ممکن است باعث آسیب جدی به سلامتی خودتان و یا به سازمانتان بزند که در این صورت صدرصد بازخواست خواهید شد.

مخابرات

شاید بیشتر از همه با این گرایش صنعت برق آشنایی داشته باشید! حرفه مخابرات به صورت تخصصی روی اطلاعات متمرکز است و هدف آن کدگذاری، کدگشایی و انتقال اطلاعات به شکل‌های مختلف از نقطه‌ای به نقطه دیگر است. زمانی که ساعت‌ها با تلفن همراهمان صحبت می‌کنیم در واقع صدای ما کدگذاری شده، روی یک موج الکترومغناطیس سوار می‌شود و سپس به نقطه مد نظر با سرعتی بسیار بالا می‌رسد و در آنجا کدگشایی شده و از بلندگوی دستگاه طرف مقابل پخش می‌شود.

اما این یک نمونه بسیار ساده از حرفه مخابرات است و به صورت پیشرفته‌تر می‌توان به انتقال اطلاعات در سیستم‌های هوافضا مثل ماهواره‌ها و کاوشگرها و همینطور طراحی و ساخت تلسکوپ‌ها نیز اشاده کرد که البته کاربردهای این حرفه در زندگی حرفه‌ای و یا معمولی انسان بسیار بیشتر از این است.

بازار کار مخابرات 

به دلیل فعالیت کم صنعت هوا و فضا در ایران بخش قابل توجهی از بازار کار این حرفه موجود نمی‌باشد اما برای مهندسین با مهارت با تجربه مخابرات مشاغل مناسب با در آمدهای بسیاری موجود است. این حرفه برای افرادی که قصد راه اندازی کسب و کار شخصی دارند پیشنهاد نمی‌شود و مناسب برای افرادی است که تحت یک شرکت یا سازمان بخواهند کار کنند.

مهندسین مخابرات با تجربه جایگاه فنی و مادی بالایی را در تمام جهان دارند مخصوصا در کشورهایی که دارای صنایع هوا و فضای قوی هستند و درآمدشان در این کشورها نجومی است اما در کشور ما می‌توان تمرکز را بر روی سیستم‌ها و سازمان‌های ارتباط مردمی گذاشت. اپراتورهایی مانند ایرانسل و همراه اول و همینطور شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت بازار بسیار خوبی برای مهندسین باتجربه در این زمینه می‌باشند و با استخدام در این شرکت‌ها می‌توانید به موقعیت مالی خوبی دست پیدا کنید و لازم به ذکر است فعالیت‌های نظامی نیز وابستگی‌هایی به این گرایش دارد.

گرایش‌های مخابرات

• مخابرات رمز
• مخابرات نوری
• میدان و امواج سیستم

مشاغل گرایش مخابرات

• فعالیت در صدا و سیما
• طراحی و ساخت تاسیسات نظامی
• طراحی و ساخت سیستم‌های ارتباطی
• فعالیت در سازمان‌های ارتباطی مثل اپراتورها و شرکت مخابرات

مزایا و معایب

مهندسی مخابرات در تمام جهان از اعتبار بالایی برخوردار بوده و در کشور ماهم مهندسین مخابرات از درآمدهای بالایی برخوردارن و همینطور بخاطر کم بودن مهندسین مخابرات در ایران بازار کار برای فارغ التحصیلان و مهندسین با تجربه همیشه هست و امنیت شغلی بالایی نیز در آن حس می‌شود.

گرایش مخابرات نیز بخاطر وابسته بودن به مراکز سازمانی نیازمند تحصیلات دانشگاهی است! متاسفانه به صورت تجربی نمی‌توان خیلی در این حرفه مانور داد و مدرک گرایی در این حرفه مطرح است. از طرفی این رشته بسیار سخت بوده و یادگیری آن کار ساده‌ای نمی‌باشد.

کنترل

همانطور که از نام این گرایش مشخص است این گرایش برای کنترل خروجی‌های یک سیستم به وجود آمده! این حرفه تا حدودی ترکیب شده با مهندسی مکانیک است و در بسیاری از صنایع از جمله صنایع نظامی، هوافضا و موشک سازی، کشتی سازی، طراحی سیستم‌های تولید و بسته بندی،شیمی و حتی زیست شناسی گسترده شده و از اساسی‌ترین دانش‌ها برای علم رباتیک و طراحی انواع ماشین‌ها می‌باشد.

همانطوز که پیش‌تر ذکر شد این حرفه یک حرفه مرکب است و ردپای تمامی گرایش‌های مهندسی برق در آن دیده می‌شود و همینطور جدیدترین شاخه صنعت برق نیز همین مهندسی کنترل می‌باشد.

شما در مهندسی کنترل می‌توانید حالت دینامیک یک سیستم را کنترل کنید و نهایتا خروجی‌های هر سیستمی را به هر شکلی که می‌خواهید در بیاورید و این امر در صنعت امروز بسیار مهم است. مهندسین در این حرفه می‌کوشند تا ضریب خطای سیستم‌ها را تا جای ممکن پایین آورده و رفتار آن سیستم را دقیقا به آنچه که می‌خواهند تبدیل کنند.

بازارکار کنترل

با توجه به مسیر صنعتی شدن کشورمان و همینطور اضافه شدن روز افزون کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی واضح است که نیاز به فردی که بتواند با سیستم‌های کنترل به خوبی کار کند و آنها را تنظیم کند هم بیشتر خواهد شد. التبه این سیستم‌ها اغلب وارداتی هستند و دز ایران تولید نمی‌شوند اما تولیدی‌های هستند که بخش کوچکی از نیاز کشور را تامین کنند پس می‌بایست که بیشتر تمرکز را بر روی این گذاشت که فرد بتواند به شکل مناسبی با این سیستم‌ها کارکرده و آن‌ها را تنظیم کند.

گرایش کنترل در صنعت برق نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند بنابراین مهندسین کنترل نیز به همان اندازه مهم‌اند پیس می‌توان آینده‌ای روشن را برای افراد با تجربه و حرفه‌ای در این زمینه در نظر گرفت.

گرایش‌های کنترل

• کنترل سیستم‌های صنعتی
• کنترل سیستم‌های محرک (موشک، هواپیما، قطار و…)

مشاغل گرایش کنترل

• ناظر خط تولید
• برنامه نویس PLC
• فعالیت‌های نظامی
• ناظر کیفی تولیدات صنعتی
• نصاب سیستم‌های کنترل در مراکز
• ناظر کیفی پرواز و تکنسین برج مراقبت
• طراح و توسعه دهنده سیستم‌های کنترل

مزایا و معایب

حرفه کنترل یکی از پردرآمدترین شاخه‌های صنعت برق است که در ایران نیز بازار کار بسیار مناسبی دارد و فارغ از تحصیلات دانشگاهی نیز می‌توان در آن فعالیت کرد اما برای فعالیت در این حرفه باید انرژی دوچندان نسبت به سایر گرایش‌ها برای یادگیری بگذارید! شاید فکر کنید که این حرفه سخت است اما باید بگویم که این حرفه از بقیه نیز راحت‌تر است! مسئله اینجاست که در هنگام فعالیت در این گرایش شما جایی برای اشتباه ندارید. سروکار شما در این حرفه با قسمت‌های حیاتی و گران قیمت یک سیستم است و نیازمند تجربه و دانش بسیار بالایی هستید. اگر که اشتباهی کنید ممکن است که یک خط تولید چند میلیون دلاری از بین برود و با کوچک‌ترین حواس پرتی شما ممکن است مسافرین یک پرواز کشته شوند و یک هواپیما سقوط کند. ممکن است که باعث انفجار تسلیحات نظامی شوید و ضررهای جبران ناپذیر جانی و مالی را به بار بیاورید.

مهندسی پزشکی (بیوالکتریک)

مهندسی پزشکی راهی برای ایجاد ارتباط بین علوم مهندسی و پزشکی و زیست شناسی است تا بتوان برای انسان‌هایی که به هر شکلی دارای نقص سلامتی هستند، اعضای مصنوعی ساخت و آنها را درمان کرد. این شاخه از صنعت برق به صورت مستقیم با بدن و سلامتی انسان در ارتباط است و نیازمند تحصیلات و دانش و تجربه بسیار فراوانی می‌باشد به علاوه ساخت تجهیزات پزشکی مانند دستگاه‌های عکس برداری و سنجش سلامتی همگی از وظایف فعالان این حرفه به‌شمار می‌رود.

این حرفه مرکب شده با حرفه پزشکی است و افرادی که در این حوضه فعالیت می‌کنند تا حدودی باید با پزشکی و سیستم‌های مختلف بدن آشنایی داشته باشد. مثلا کسی که روی تجهیزات شنوایی کار می‌کند باید از آناتومی گوش و سیستم‌ شنوایی آگاهی داشته باشد تا بتواند به شکل هرچه مناسب‌تر یک سیستم را پیاده سازی کند.

بازار کار در مهندسی پزشکی 

در ایران شرکت‌ها و سازمان‌های کمی در این زمینه‌ها فعالیت می‌کنند و اغلب محصولات وارداتی هستند از همین رو بازار کار محدودی در کشورمان برای این حرفه وجود دارد اما در سطح جهانی مهندسین پزشکی را جادوگران سلامت می‌نامند و آینده انسان‌ها را وابسته به این مهندسین می‌دانند و بازار کار بسیار مناسبی برای فعالان این گرایش از صنعت برق مخصوصا در کشورهایی که تحقیقات پزشکی و ژنتیکی گسترده دارند مثل چین و هلند موجود است.

گرایش‌های مهندسی پزشکی

• بیومکانیک
• بیوالکتریک
• مهندسی بافت
• مهندسی بیو مواد
• مهندسی ورزشی
• پردازش تصاویر پزشکی
• مهندسی پزشکی بالینی
• ابزار دقیق مهندسی پزشکی

مشاغل مهندسی پزشکی

• تعمیرکار سیستم‌های پزشکی
• طراحی و ساخت انواع تجهیزات ورزشی
• طراحی و ساخت ربات‌های کمک پزشکی
• طراحی و ساخت سیستم‌های توان‌بخشی
• طراحی و ساخت دستگاه‌های سلامت سنجی
• طراحی و ساخت انواع سیستم‌های عکس برداری و نمونه برداری

مزایا و معایب

حرفه مهندسی پزشکی از این لحاظ که به سلامت و زندگی بهتر انسان‌ها، حیوانات و حتی گیاهان کمک می‌کند و در نهایت سیاره مارا سلامت نگه می‌دارد بسیار لذت بخش و زیباست. اما این حرفه با سلامتی افراد به صورت مستقیم در ارتباط است بنابراین نیازمند دانش و تجربه بالاست و به هیچ عنوان نمی‌توان به صورت تجربی در آن فعالیت کرد از طرفی بسیار گسترده است و تنها دانستن علوم مهندسی برای فعالیت کافی نیست و حتما باید تحصیلات عالیه داشته باشید.

تمام این گرایش‌هایی که از صنعت برق ذکر شد در کشورما دارای بازار کار هستند و هرکدام به نحوی مورد استفاده قرار می‌گیرند البته به تازگی دانشگاه شریف یک گرایش دیگر به نام سیستم‌های دیجیتال را نیز به لیست خود اضافه کرده است. این بستگی به علاقه شما دارد که در کدام حوضه فعالیت کنید.

حال که با گرایش‌های صنعت برق آشنا شدید زمان آن رسیده که روش‌های یادگیری آن را بیاموزید.

در کتابی خواندم که مهم‌ترین بخش هرکاری، یادگیری اصول آن کار است و همیشه این را بازگو کردم. تمام گرایش‌هایی که تا الان ذکر شد همگی میوه‌های یک درخت هستند و دارای یک ریشه و اصالت می‌باشند پس می‌توان اصول مشترکی را برای هرکدام از این حرفه‌ها در نظر گرفت. تفاوت ندارد که می‌خواهید تحصیلات دانشگاهی را در پیش بگیرید یا خیر. اصول کار بخش اول و مهم‌ترین قدم در انجام هر کاری است که یادگیری آن نه تنها در صنعت برق بلکه در تمام صنایع اهمیت ویژه‌ای را داراست.

از همین رو ما برای شما عزیزان دوره آموزشی با نام آموزش برق را آماده کرده‌ایم تا شما بتوانید به صورت رایگان و مطابق با استانداردهای جهانی اصول اولیه برق را آموزش ببینید و سپس به هر گرایشی که علاقه‌مند هستید روی بیاورید اما قدم به قدم آموزش را در ادامه همین مقاله برایتان شرح خواهیم داد.